(Bu yazı, TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından yayımlanan Türkiye'nin Enerji Görünümü 2020 Oda Raporu başlıklı kitapta yer almıştır.)
Mehmet KAYADELEN**
Aziz KONUKMAN***
Oğuz TÜRKYILMAZ****
1. GİRİŞ
Türkiye’de elektrik enerjisinin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde üretilip tüketicilerin kullanımına sunulmasında oldum olası sorunlar yaşanmıştır. Ancak, 12 Eylül rejiminin hüküm sürdüğü 1980’li yıllarda ülkenin neoliberalizm rotasına sokulması1, sonraki yıllarda çıkarılan, siyasi iktidarlar değişse de değişmeyen bu rotaya uygun yasal düzenlemelerle2, elektrik sektöründe devlet müdahalesinin ve denetiminin azaltılmasının ve elektrik piyasasının serbestleştirilmesinin topluma maliyeti yüksek oldu. Günübirlik politikalar, keyfî uygulamalar ve beceriksizlik de bu maliyeti arttırdı.
Bu maliyet şöyle özetlenebilir:
- Yerli kömür potansiyeli atıl bırakılırken önce teşvik edilen doğal gaz yakıtlı termik santrallerin ve sonra da ithal kömür yakıtlı santrallerin çoğalmasıyla ithalat bağımlılığının artması3;
- hidrolik kaynaklardan daha fazla yararlanma adına akarsu havzalarının telafi edilemeyecek biçimde tahribi;